Οξεία μέση ωτίτιδα (ΟΜΩ) είναι η επώδυνη φλεγμονή του αυτιού. Συνήθως ακολουθεί μία ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού ή σχετίζεται με δευτερογενή λοίμωξη από βακτήρια. Οι μικροοργανισμοί μετά από μία λοίμωξη, όπως το κρυολόγημα, καταλήγουν στο μέσο αυτί μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας. Η ευσταχιανή σάλπιγγα αποτελεί τον σωλήνα που συνδέει το μέσο αυτί με το πίσω μέρος του λαιμού. Η οξεία μέση ωτίτιδα είναι η δεύτερη πιο κοινή νόσος της παιδικής ηλικίας, μετά τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συχνότερα απαντάται σε παιδιά ηλικίας 3 μηνών έως 3 ετών. Μέχρι την ηλικία των 3 ετών, το 50 – 85% των παιδιών θα εμφανίσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο ΟΜΩ.
Η πάθηση εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά που πηγαίνουν παιδικό σταθμό ή ζουν σε περιβάλλον με καπνό τσιγάρου.
Γιατί τα παιδιά είναι ευάλωτα σε λοιμώξεις του μέσου ωτός;
Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε λοιμώξεις του μέσου ωτός για τους εξής λόγους:
- Η ευσταχιανή σάλπιγγα είναι μικρότερη σε μέγεθος στα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες
- Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις ή «κρεατάκια» (μαλακός ιστός στο πίσω μέρος του λαιμού) ενός παιδιού είναι αρκετά μεγαλύτερες από του ενήλικα και συχνά αποτελούν «δεξαμενή» μικροβίων. Η συγκεκριμένη κατάσταση ονομάζεται υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων
- Έχουν πιο «ανώριμο» ανοσοποιητικό σύστημα
Οξεία μέση ωτίτιδα: Συμπτώματα
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα της οξείας μέσης ωτίτιδας εξελίσσονται γρήγορα και υποχωρούν σε λίγες ημέρες. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:
- Πόνος στο αυτί
- Αυξημένη θερμοκρασία (πυρετός)
- Ελαφρά μείωση της ακοής
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να δημιουργηθεί τρύπα στο τύμπανο (διάτρηση τυμπάνου) και να εξέλθει πύον από το αυτί με επακόλουθη υποχώρηση του πόνου
Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στα βρέφη καθώς δεν μπορούν να προσδιορίσουν την πηγή της ενόχλησης. Συνεπώς, είναι δύσκολο να αντιληφθεί ο γονιός τι τους συμβαίνει.
Τα σημάδια ότι ένα μικρό παιδί μπορεί να έχει λοίμωξη στο αυτί είναι:
- Αυξημένη θερμοκρασία
- Ευερεθιστότητα, ανορεξία ή ανησυχία τη νύχτα
- Τράβηγμα ή τρίψιμο του αυτιού
- Βήχας ή/και ρινική καταρροή
- Μη ανταπόκριση σε ήσυχους ήχους ή άλλα σημάδια δυσκολίας στην ακοή, όπως έλλειψη προσοχής/συγκέντρωσης
- Απώλεια ισορροπίας
Πότε πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό;
Οι περισσότερες περιπτώσεις οξείας μέσης ωτίτιδας περνούν μέσα σε λίγες ημέρες, οπότε συνήθως δεν χρειάζεται να απευθυνθείτε αμέσως σε γιατρό. Ωστόσο, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον Χειρουργό Ωρλ Ιωάννη Αθανασόπουλο αν εσείς ή το παιδί σας έχει:
- Έντονο πόνο ή πολύ υψηλή θερμοκρασία που δεν υποχωρούν μετά από 2-3 ημέρες
- Εκροή πύου ή υγρού από το αυτί
- Υποκείμενο νόσημα (όπως κυστική ίνωση, συγγενή καρδιακή νόσο ή ανοσοανεπάρκεια), το οποίο θα μπορούσε να αυξήσει την εμφάνιση επιπλοκών
- Κοχλιακό εμφύτευμα
Πώς μπορεί να αποφευχθεί η οξεία μέση ωτίτιδα;
Δυστυχώς δεν είναι πάντα δυνατή η πρόληψη των φλεγμονών του μέσου ωτός. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε ώστε να μειωθούν οι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης της πάθησης.
- Εάν έχετε τη δυνατότητα, ταΐστε το μωρό σας με μητρικό γάλα ως την ηλικία των 6 μηνών
- Όταν ταΐζετε το μωρό, κρατήστε το σε όρθια ή ημικαθιστή θέση και μην το ταΐζετε όταν είναι ξαπλωμένο
- Πλένετε συχνά τα χέρια και τα παιχνίδια του παιδιού σας
- Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας είναι εμβολιασμένο, κυρίως με το εμβόλιο έναντι του αιμόφιλου της ινφλουέντζας τύπου Β και του πνευμονιόκοκκου. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός, αλλά συστήνεται για άτομα ηλικίας 6 μηνών και άνω που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου
- Αποφύγετε την έκθεση του παιδιού σας σε περιβάλλον με καπνό (παθητικό κάπνισμα)
- Αποφύγετε τις πιπίλες
- Αποφύγετε τη συναναστροφή του παιδιού σας με παιδιά που εμφανίζουν συμπτώματα γριπώδους συνδρομής
Όταν έχουμε τρία επεισόδια οξείας μέσης ωτίτιδας σε διάστημα 6 μηνών ή περισσότερα από τέσσερα σε 12 μήνες ή παραμονή υγρού στο μέσο αυτί για 3 μήνες, υπάρχει ένδειξη τοποθέτησης σωληνίσκων αερισμού του μέσου ωτός (σωληνάκια).
Οι επιπλοκές της οξείας μέσης ωτίτιδας είναι σοβαρές;
Οι επιπλοκές των λοιμώξεων του μέσου ωτός είναι αρκετά σπάνιες, αλλά μπορεί να είναι σοβαρές αν συμβούν. Οι περισσότερες επιπλοκές είναι απόρροια της εξάπλωσης της λοίμωξης σε άλλο μέρος του αυτιού ή του κρανίου, όπως:
- Στα οστά πίσω από το αυτί (μαστοειδίτιδα)
- Στο εσωτερικό αυτί (λαβυρινθίτιδα)
- Στις προστατευτικές μεμβράνες που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό (μηνιγγίτιδα)
- Σπάνια, οι λοιμώξεις μπορεί να αφήσουν διάτρηση στο τύμπανο
Αν εμφανιστούν επιπλοκές, πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα με αντιβιοτικά ή/και χειρουργική επέμβαση στο νοσοκομείο.